Meer dan diamant en chocolade? Het beeld van België in India Kalyani Unkule ‘Hergé, the author of the Tintin books, was born in 1907 in Belgium, a small European country. Almost 30 years after Hergé’s death, Tintin is still one of the best ambassadors of his native country showing some of the Belgian particularities, which are humour, generosity, humility, tolerance and respect.’ The Indian Express, 13 februari 2012 In 2006 schreef Karine Lisbonne-de Vergeron een rapport voor de Britse denktank Chatham House over de hedendaagse Indiase percepties van Europa. Haar conclusies waren ontluisterend. Niet alleen maken Indiërs geen onderscheid tussen Europa en de Europese Unie, en hechten ze meer waarde aan de bilaterale relaties met de grote individuele lidstaten dan aan die met de EU in haar geheel. Maar ook, en vooral nog, plaatsen ze Europa onderaan het lijstje van mogelijke partners in een multipolaire wereld. ‘Europe is simply unattractive to India’, zo concludeerde de auteur.1 Dat geldt vooral voor het politieke vlak. Ondanks de groeiende samenwerking hebben Indiërs het gevoel dat de EU meer belangstelling heeft voor China. Dat vinden ze jammer, want met hun democratisch systeem denken ze nauwer aan te sluiten bij Europa. Tegelijk vinden Indiërs dat hun land ook verschilt van de EU. Ze beschouwen die als een ‘vague and divided entity’, gekenmerkt door ‘a lack of geopolitical coherence’ en zonder ‘any sign of acting as a credible power’. De EU is te veel gebaseerd op ‘woolly notions of soft power’ en de handhaving van de status-quo. Daarmee staat zij in contrast met India. Dat is de voorbije jaren van koers veranderd en heeft zijn moraalpolitiek van na de onafhankelijkheid omgevormd tot realpolitiek. Het vindt daarin meer aansluiting bij de Verenigde Staten, China, Japan en Rusland dan bij Europese landen. Die staan bovendien nog steeds weigerachtig om New Delhi een permanente zetel te geven in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Wel hebben Indiërs belangstelling voor de experimenten van de EU. Zij zijn benieuwd naar de gevolgen van het uitbreidingsproces en kijken uit naar de houding van de EU tegenover Turkije, Oekraïne en zelfs Rusland. Ze zijn gefascineerd door de Kalyani Unkule 124 | economische integratie: zowel het vrij verkeer van goederen (dat nog niet mogelijk is tussen de Indiase deelstaten) als de supranationale samenwerking (die ook in ZuidAzi ë plaatsvindt met de South Asian Free Trade Area [SAFTA] en de South Asian Association for Regional Cooperation [SAARC]). Maar tegelijk kijken Indiërs wat neer op de Europese economie. Al in 2006, nog voor de crisis, vonden ze dat die op haar retour was en taxeerde ze de Europese economische macht als ‘too small, divided, and backward-looking’. De belangrijkste troef is de vergrijzing. Tegen 2025 wordt Europa ‘a huge potential market for India’s emerging pharmaceutical industry and perhaps even a great place to retire to.’ Het beeld van de Europese superioriteit is helemaal weg. Het succes van de Indiase diaspora heeft aangetoond dat ‘the British have lost their entrepreneurial capacity’. Europa wordt nu meer met racisme geassocieerd. De Indiërs zijn nog niet vergeten hoe de Fransen reageerden op Mittals overname van Arcelor en hoe Duitsers Kinder statt Inder scandeerden toen Berlijn de migratiewetgeving versoepelde. België komt in deze studie niet voor. Het kleine land is een onbekende in India en haalt er zelden de media. Zelfs Engelstalige kranten, die een meer internationale focus hebben dan de nieuwsbladen in de vele Indiase talen, besteedden weinig aandacht aan het landje aan de Noordzee. Ik heb dit onderzoek naar het beeld van België in India daarom niet alleen op kranten gebaseerd, maar ook aangevuld met diepte-interviews met vijf Indiase studenten die in België gestudeerd hebben. Hun belang overstijgt het anekdotische niveau. Deze mensen zijn potentiële beeldvormers en beleidsmakers en kunnen een invloed hebben op de toekomstige relaties tussen België en India. De Indiase media In totaal heb ik 92 artikelen gevonden die tussen 1 januari 2011 en 31 december 2012 België vermeldden in de dagbladen The Times of India, The Hindustan Times, The Hindu en The Indian Express, en in de meer economisch georiënteerde The Economic Times, Business Standard, Financial Express, The Hindu Business Line en Mint.2 Als we de artikelen thematisch onderverdelen, blijkt dat meer dan een derde (36 van de 92 artikelen) over de bedrijfswereld gaat. De tweede grootste groep (17 artikelen) bestaat uit berichten over toerisme en cultuur. Elf bijdragen behandelen commerciële en economische thema’s op een macroniveau.